Οι τουρκόφωνοι Έλληνες (Γκαγκαούζοι/Γκαγκαβούζηδες)

Πριν  καιρό κυκλοφόρησε ένα πολύ καλό βιβλίο από τον Χρήστο Κοζαρίδη με τίτλο "Εμείς οι Γκαγκαβούζηδες". Γενικά είναι άγνωστη η ιστορία των ξενόφωνων Ελλήνων (αλβανόφωνων, σλαβόφωνων, βλαχόφωνων, τουρκόφωνων) και εδώ και πολλές δεκαετίες έχει ξεκινήσει μια διαδικασία σταδιακής διαγραφής της ιστορίας τους, με την συναίνεση των απογόνων αυτών των ομάδων.

Το βιβλίο αυτό, το οποίο αποτελεί προϊόν επταετούς έρευνας του συγγραφέα κινείται ακριβώς στην αντίθετη κατεύθυνση: αναδεικνύει την ξεχασμένη ιστορία των τουρκοφώνων Ελλήνων του βορείου Έβρου. Ο Κοζαρίδης δεν κινείται στον φτηνό και ανέξοδο δρόμο του εθνολαϊκισμού, γράφει συνετά και νηφάλια και έτσι το αποτέλεσμα είναι ένα σοβαρό βιβλίο, χρήσιμο και απαραίτητο σε όσους μελετούν το φαινόμενο της εθνογένεσης και σε όσους θέλουν να μελετήσουν άλλη μια περίπτωση ξενόφωνων Ελλήνων. Παραθέτω από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:

ΓΚΑΓΚΑΒΟΥΖΗΔΕΣ-ΓΚΑΓΚΑΟΥΖΟΙ

Οι Γκαγκαβούζηδες καταγράφονται στην ιστορία ως ένα θρακικό φύλο με ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, είναι τουρκόφωνοι χριστιανοί. Στην Ελλάδα η πλειοψηφία τους είναι πρόσφυγες από την επαρχία Χάφσα της Αδριανούπολης και από χωριά της Βουλγαρίας. Για πρώτη φορά εντοπίζονται στα παράλια του δυτικού Ευξείνου Πόντου, μεταξύ της Βάρνας και του Δούναβη, στη Δοβρουτσά. Η τύχη και η πορεία τους στο χρόνο ταυτίστηκε με την πορεία του ελληνισμού των Βαλκανίων.
Στην εποχή του Βυζαντίου αποτελούσαν τους ΑΚΡΙΤΕΣ των βόρειων συνόρων της αυτοκρατορίας. Τα χρόνια της οθωμανικής επέλασης ήταν ο τελευταίος λαός στην ενδοχώρα των Βαλκανίων που υποδουλώθηκε το 1394-8. Σε αυτά τα δύσκολα χρόνια θεωρούμε πως έχασαν την ελληνική γλώσσα, όπως την έχασε και η πλειοψηφία του υπόδουλου ελληνισμού. Αντίθετα διατήρησαν με φανατισμό την θρησκεία τους που αποτελούσε και τον συνδετικό
κρίκο με τον υπόλοιπο ελληνισμό.
Στους Ρωσοτουρκικούς πολέμους συμμετέχουν με ενθουσιασμό στις πολεμικές επιχειρήσεις στο πλευρό των Ρώσων. Συμμετέχουν με ενθουσιασμό στα επαναστατικά γεγονότα της Μολδοβλαχίας και αντιμετωπίζουν την οργή των οθωμανικών στρατευμάτων. Τα χωριά τους λεηλατήθηκαν και πυρπολήθηκαν, οπότε αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν. Οι περισσότεροι μετακινήθηκαν προς την Βεσσαραβία (σημερινή Μολδαβία-Αυτόνομη Δημοκρατία της Γκαγκαουζίας), όπου ζουν μέχρι σήμερα. Ένας μεγάλος αριθμός μετακινήθηκε νότια, στην Βόρεια και Ανατολική Θράκη στην επαρχία της Χάφσας.
Ακολουθώντας τη μοίρα του υπόλοιπου ελληνισμού της Ανατολής το 1924 πήραν και πάλι το δρόμο της προσφυγιάς. Η εγκατάσταση τους αυτή τη φορά στα ελληνικά εδάφη ήταν μόνιμη. Μέχρι και σήμερα υπάρχουν και προσπαθούν να διατηρήσουν τον ιδιαίτερο πολιτισμό τους, ένα γνήσιο θρακιώτικο πολιτισμό.
Κανείς δεν μπορεί να τους το αντιστρέψει.